Eppenhuizen
Groninger Ommelanden
Let op! Je bent nu op een archiefpagina! Wil je informatie over actuele speeldata van 'De Heks van Almen'?
Kijk dan hier bij de speeldata.
We hebben de voorstelling gespeeld in Eppenhuizen in de Groninger Ommelanden.
De voorstellingen op 8, 9 en 10 september
waren allen UITVERKOCHT.
In Eppenhuizen werken wij samen met Tino Stollenga, Margriet Les en Judith Meijer
'Een prachtige voorstelling die dwars door mijn ziel sneed!'
(bezoeker op Facebook)
'Wat een giga belevenis was jullie weergave van deze geschiedenis!'
(uit het gastenboek)
'Prachtig hoopvol einde!'
(bezoeker op Instagram)
Het verhaal van de Groninger Ommelanden
De heksenprocessen in de Groninger Ommelanden vonden in golven plaats, de belangrijkste twee waren in 1547 en 1552 en de laatste was in 1562. In totaal zijn er in die periode 32 vrouwen en 3 mannen van hekserij beschuldigd en terechtgesteld verspreid over de regio; de verbrandingen vonden plaats in Appingedam, Farmsum, Godlinze, Bierum, Midwolde, Pieterburen, Leens, Sebaldenburen, Uithuizen, Sauwert, Oldehoven, Oldambt en Zijen.
Wie zich in de verhalen van de Groninger Ommelanden verdiept, (zie het essay van P. Gerbenzon uit 1985) krijgt een opmerkelijk beeld te zien. Het lijkt erop alsof de processen daar kwamen overwaaien uit Westelijk Ostfriesland (Duitsland), aan de overkant van de Eems, waar verhalen van heksensabbaths rijkelijk de ronde deden. In het nuchtere Groningen ging het echter veel meer om het beschuldigen van de voornamen en de rijken, misschien uit haat en nijd. Er zijn talloze verhalen opgetekend over welgestelde beschuldigden die de beul betaalden om hun nek te breken zodat ze de verbranding niet mee hoefden te maken. Ook kochten enkele voorname vrouwen zich vrij of ze doken onder. Daarnaast werden vooral ‘tovenaars en tovenaarsen’ beschuldigd die anderen de toverkunsten bijbrachten zoals ‘het doodtoveren van vee en mensen en het vernietigen van graanoogsten’.
De rechters in de Ommelanden deinsden er, op een enkeling na, voor terug om hele groepen te veroordelen, zoals elders in Nederland gebeurde. Ook gold in Groningen de praktijk van het voetzetten: als een aanklager de aanklacht niet kon bewijzen, kreeg hij of zij zélf die straf opgelegd. Dit moedigde het aanklagen gelukkig minder aan. Toen er een te grote slachting onder de voorname Groningers leek plaats te gaan vinden, stak de zogenaamde Hoofdmannenkamer daar een stokje voor en toen de voornamen en welgestelden het ook nog eens op begonnen te nemen voor de middelmatigen en armoelijers stopten de processen helemaal.
Hierdoor hebben de Groningers, wellicht door hun volksaard, een behoorlijk steentje bijgedragen aan het uitbannen van de heksenvervolgingen, maar de Groninger Ommelanden staan desondanks met 35 verbrandingen in de top tien van Nederland. Reden voor TMA om in haar tournee voor eerherstel voor de onschuldig terechtgestelden Groningen wederom aan te doen en wel in de imposante monumentale boerenschuur van Tino Stollenga in Eppenhuizen, midden in de Ommelanden waar indertijd de heksenprocessen hebben plaatsgevonden. Deze locatie is historisch gezien perfect om in de voorstelling te kunnen verwijzen naar de gebeurtenissen die indertijd in de Ommelanden hebben plaatsgevonden.
De kap van de monumentale boerenschuur en De Groninger Ommelanden. foto's: Wilco Stollenga
De voorstelling vormt een levend monument van eerherstel voor de onschuldig veroordeelden.
Hieronder volgt de lijst van slachtoffers zoals wij die hebben kunnen vinden.*
Lysbeth, weduwe van Gerrit de Roeyen
Zeijen, 1526 (doodstraf)
Vrouw
Appingedam/Farmsum, 1547 (levend verbrand)
Vrouw
Appingedam/Farmsum, 1547 (levend verbrand)
Vrouw
Appingedam/Farmsum, 1547 (levend verbrand)
Vrouw
Appingedam/Farmsum, 1547 (levend verbrand)
Vrouw
Appingedam/Farmsum, 1547 (levend verbrand)
Vrouw
Appingedam/Farmsum, 1547 (levend verbrand)
Vrouw
Appingedam/Farmsum, 1547 (levend verbrand)
Aepke Mellens
Appingedam/Farmsum, 1547 (nek gebroken daarna verbrand)
Vrouw
Godlinze/Bierum, 1547 (levend verbrand)
Vrouw
Godlinze/Bierum, 1547 (levend verbrand)
Vrouw
Godlinze/Bierum, 1547 (levend verbrand)
Vrouw
Midwolde, 1547 (nek gebroken daarna verbrand)
Vrouw
Midwolde, 1547 (nek gebroken daarna verbrand)
Vrouw
Midwolde, 1547 (levend verbrand)
Bauwe Rummers (v)
Midwolde, 1547 (levend verbrand)
Vrouw
Pieterburen, 1547 (levend verbrand)
Vrouw
Pieterburen, 1547 (levend verbrand)
Vrouw
Pieterburen, 1547 (levend verbrand)
Vrouw
Pieterburen, 1547 (levend verbrand)
Hansken, snel metselaar
Leens, 1547 (levend verbrand)
Vrouw
Sebaldeburen, 1550 (levend verbrand)
haar Dochter
Sebaldeburen, 1550 (gehangen)
Katherina toe Mensema
Oldehove, 1552 (levend verbrand)
Jonge Vrouw
Oldambt, 1552 (levend verbrand)
Oude rijke vrouw
Oldambt, 1552 (nek gebroken daarna verbrand)
Bartolt Scroer
Ezinge, 1553 (levend verbrand)
Vrouw
Appingedam, 1557 (levend verbrand)
Vrouw
Appingedam, 1557 (levend verbrand)
Vrouw
Uithuizen/Sauwert, 1562 (levend verbrand)
Vrouw
Uithuizen/ Sauwert, 1562 (levend verbrand)
Vrouw
Uithuizen/Sauwert, 1562 (levend verbrand)
Vrouw
Uithuizen/Sauwert, 1562 (levend verbrand)
Vrouw
Uithuizen/Sauwert, 1562 (levend verbrand)
Vrouw, Walinne
Appingedam, 1587 (levend verbrand)
* Bron: Nederland Betoverd, Marijke Grijswit-Hofstra en Willem Frijhoff. In deze bron worden de namen van de slachtoffers niet genoemd. Het is ons tot op heden niet gelukt om meer namen te achterhalen. Mocht u meer informatie hebben, dan horen wij het graag. Stuur ons graag een mailtje.
Bezoek ook:
Tentoonstelling 'De heksen van de Ruiten Aa'
Vorig jaar hebben wij in Onstwedde op 300 meter van de Giezelbaarg de voorstelling 'De Heks van Almen' gespeeld als eerherstel voor de slachtoffers daar. Dit jaar is er voor deze mensen een tentoonstelling in het Klooster in Ter Apel.
Tussen 1587 en 1597 vonden drie heksenproces-reeksen in de streek Westerwolde plaats waarbij 23 mensen om het leven kwamen. Wat was de reden hiervoor, wie waren erbij betrokken en welke rol speelde het Klooster in Ter Apel?
Marjan Daanje en Melissa Steenhuis, studentes van de Masteropleiding Geschiedenis Vandaag aan de Rijksuniversiteit Groningen, hebben voor het klooster in Ter Apel onderzoek gedaan naar de 16e eeuwse Westerwoldse heksenprocessen en de rol van het Klooster daarin. Er is gekeken naar wie de slachtoffers waren, waarom zij werden veroordeeld, wie de verantwoordelijkheid hiervoor droeg en hoe deze processen zich voltrokken. De studenten hebben kunnen aantonen dat niet alleen de prior, maar ook de subprior van het klooster, aanwezig waren bij het verhoor van enkele beschuldigde vrouwen.
In de tentoonstelling staan de veroordeelde vrouwen en mannen centraal en wordt aan hen een gezicht gegeven door middel van indrukwekkende beelden die Ludmilla van der Spoel, beeldend kunstenaar uit Enschede, hiervoor heeft gemaakt.
Museum Klooster Ter Apel
Boslaan 3-5, Ter Apel
0599 581370
website Klooster Ter Apel: expositie De heksen van de Ruiten Aa
15 april t/m 5 november 2023
De Wikster van het Wad
Drink een kopje koffie of thee bij rustpunt Wiksterstee van Pia van Dellen en maak een magische kaars, een Groningse kaars met een vleugje magie van het Wad.
Pia is een hedendaagse heks. Zij laat je een kaars van koolzaad was gieten in Waddenzand. Koolzaad is een van oorsprong Gronings product. Het Wad is Pia’s ‘tuin’, op 200 meter lopen van de Wiksterstee.
Zaterdag 9 en zondag 10 september
Koffie/thee, koek en kaars voor €7,50.
Hoogwatum 5, Bierum
06-365 509 14
https://www.wikstervanhetwad.nl/wikster-wad/